بذر پیاز
 
قدمت و مشخصات گیاهشناسی:

پیاز بومی آسیا و احتمالا نواحی بین فلسطین وهندوستان است که بعدا از طریق خاور نزدیک به اروپا راه یافت .این گیاه یکی از مهم ترین سبزی های جنس Allium  وتیره Liliaceae  می باشد.به عقیده واویلوف موطن اصلی پیاز خوراکی آسیای مرکزی و غربی است .عده ای نیز از قبیل هانلت آن را بومی ایران می دانند. یکی از گیاهان قدیمی بوده که در 3000 سال پیش نزد کارگران اهرام مصر مورد مصرف قرار میگرفت.کشت آن از زمان های قدیم بیش از 4000 سال پیش نیز در ایران رایج بوده  و در چند دهه اخیر نیز به تدریج بر سطح زیر کشت آن افزوده شده است .گیاهی است دوساله و دارای ریشه های سطحی . انتهای ساقه پیاز در خاک به صورت استوانه ای به مرور ضخیم شده که برگ ها و یا لایه های پیاز به طور منظم در اطراف آن قرار می گیرند و مواد مختلف غذایی در آن ها ذخیره می شود.
ارزش غذایی واهمیت اقتصادی
تندی پیاز مربوط به روغن های اتری گوگرد دار و مقدار قند موجود در آن است که در موقع بریدن باعث جاری شدن قطرات اشک از چشم می شود.پیاز در عمل هضم غذا  و خواب راحت موثر بوده و مصرف آن برای جلوگیری از پیشرفت سرماخوردگی از زمان های قدیم متداول است. این گیاه علاوه بر حدود 8 درصد کربوهیدرات و مقادیری املاح معدنی به ویژه پتاس ،دارای ویتامین های C وB1 و B2است.
شرایط آب وهوایی
واریته های مختلف پیاز نسبت به طول روز و دما عکس العمل های متفاوتی از خود نشان می دهند.مثلا بعضی از واریته ها در روزهای بلند تولید پیاز وساقه گل دهنده می کنند. در صورتی که بعضی دیگر در روزهای کوتاه این عمل را انجام می دهند.معمولا اغلب واریته ها در دمای کم تولید ساقه گل دهنده می کنند.بنابر این برای بذرگیری پیاز احتیاج به دمای پایین است.قسمت اعظم کربوهیدرات ها در پیاز طی روزهای بلند تابستان ذخیره می شود.به نظر می رسد در تشکیل ساقه گل دهنده نقش دما بیشتر از طول مدت روشنایی باشد چرخه زندگی پیاز بر اساس منشا کویری آن که تابستان های خشک و زمستان های سرد را می طلبد استوار است.
با بذر پاشی در بهار ابتداء ریشه و برگ تولید می شود .تولید پیاز سپس تحت شرایط روزهای بلند و دمای بالا تشکیل  ویا افزایش می یابد.همین عوامل باعث آغاز استراحت جوانه  و به دنبال آن رسیدن و قابلیت انباری پیاز نیز می شود.
پیاز احتیاج زیادی به نور  دارد .بنابر این روزها ی آفتابی در رشد ونمو گیاه بسیار موثر است .مناطقی که در اوایل بهار کشت زودتر از موعد را برای پیاز فراهم می کنند،بهترین منطقه کاشت برای این گیاه محسوب می شود.بهار گرم همراه با آب کافی برای کشت پیاز مناسب است.به طور کلی نقش آب و هوا در تولید پیاز بیشتر از جنس و نوع خاک است. زمانی که پیاز چند هفته ای تحت شرایط دمای پایین تر از 20 و دقیق تر بین 9 تا 13 درجه سانتیگراد قرار گیرد بهار ده می شود .این عمل در پیازهایی که در حین رشد هستند، تحت شرایط روزهای بلند و کمبود کود ازته افزایش می یابد.
خا ک وکود
پیاز طالب خاک های نیمه سنگین  و در عین حال قوی است .زمین های سنگین احتیاج به هوموس کافی دارد وبه طور کلی خاک هایی که در آنها پس از بارندگی سله می بندند برای کشت پیاز مناسب نیستند.پیاز نسبت به اسیدی بودن خاک بسیار حساس  است.PH مناسب پیاز قلیای ضعیف بین 5/7 تا 8/7 است. این میزان در خاک های هوموسی بین 5/5 تا 5/6 و در خاک های معدنی بین 6 تا 5/6 است .در PHهای پایین تر از 6 عملکرد و کیفیت پیاز به علت در اختیار نگرفتن عناصر کم مصرف کاهش می یابد.
پیاز در خاک هایی با دمای ملایم و نسبتا گرم به خوبی رشد کرده و محصول فراوان می دهد(خاک های سیاه).آب فراوان در زمان رشد و نمو اصلی پیاز ها بر عملکرد محصول افزوده وباید در مواقع ضروری در امر آبیاری دقت کافی مبذول داشت زمین خشک فقط در اواخر دوره نمو ودر زمان برداشت مناسب است.
از آن جایی که پیاز دارای ریشه سطحی است ،مواد غذایی مورد نیاز گیاه مثل ازت فسفر وپتاس باید در محوطه دسترس ریشه ها قرار گیرد.پیازدر مقابل کمبود عناصر نیز واکنش نشان می دهد. مثلا کمبود مس باعث کاهش محصول ،رنگ پریدگی وکاهش قابلیت انباری پیاز و یا کمبود منیزیم باعث کلروز برگ ها می شود.این نقیصه اغلب در زمین های قلیایی رخ می دهد .کمبود منگنز نیز پیچیده شدن برگ ها رابه دنبال دارد.
آماده کردن زمین
زمینی که کشت پیاز در آن صورت می گیرد،باید مسطح باشد وبرای کشت پیاز به شخم خیلی عمیق احتیاج نیست.در مناطق سردسیر (مناطق اصلی تولید)بهتر است در پاییز شخم متوسطی به زمین زده شود و سپس در بهار قبل از کاشت و در صورت نیاز (کلوخی بودن زمین)زمین را دیسک زد و اقدام به کشت نمود.
معمولا برای مسطح شدن آن را قبل از کاشت غلطک زده ویا ماله می کشن. استفاده از کود های دامی پوسیده در افزایش عملکرد وتولید محصول با کیفیت خوب به ویژه در زمین های سنگین مؤثر است .کود نپوسیده دامی مگس پیاز (Phorbia antiqua) را شیوع می دهد.معمولا کشت پیاز در زمین هایی انجام می گیرد که یکسال قبل به آن کود دامی پوسیده و  کافی (20 تا30 تن در هکتار)داده اند .مقدار دقیق کود شیمیایی پس از آزمایش خاک تعیین می گردد.ولی به طور متوسط حدود 100 کیلو ازت (در 2 نوبت)،80 کیلو P2O5و200کیلو K2O درهکتار توصیه می شود.پیاز در مقابل شوری خاک حساس است  وباید از کودهای پتاسه سولفاته استفاده کرد.
کاشت
کاشت پیاز به روش های مختلف انجام می گیرد:
بذرپاشی:در این روش بذر پیاز را در اوایل بهار در زمین اصلی به فاصله ردیفی 25 سانتیمتر می پاشند.پاشیدن زودتر از موعد در اوایل بهار این امکان را می دهد تا پیازها در روزهای بلند تابستان به اندازه کافی تشکیل شوند.مقدار بذر مصرفی در کشت های مکانیزه با توجه به فاصله مذکور حدود 15 تا 20کیلوگرم در هکتار است.چنانچه از بذور دورگه استفاده گردد ،مقدار بذر مصرفی حدود 5/4 تا 5 کیلو در هکتار کاهش می یابد.پیاز هایی که با بذر زیاد می شوند دارای قابلیت انباری بهتری هستند.این نوع کشت در بیشتر نقاط دنیا متداولترین روش کاشت است.
نشاکاری:
 واریته های زودرس را می توان ابتدا خزانه نمود وسپس به زمین اصلی منتقل کرد.در این صورت مقدار 80 تا 100 نشاء برای یک متر مربع لازم است فاصله کاشت در این روش 45-35 *10-7 سانتیمتر است .زمان کاشت اوایل بهار بوده و کاشت بذر به صورت دست پاش در خزانه های گرم صورت می گیرد.
داشت و برداشت:
پیاز در دوره رویشی احتیاج به آب فراوان دارد.دور و مقدار آبیاری بسته به نوع خاک و دمای محیط دارد و معمولا هر 6 تا 8 روز یکبار آبیاری می شود.دفع علف های هرز از بدو رویش گیاه با وجین انجام می گیرد .استفاده از علف کش های اختصاصی بلاقاصله پس از کاشت در کشت های مکانیزه توصیه می شود.مناسب ترین فاصله بین بوته های پیاز حدود 5 سانتیمتر است. اگر روش کاشت وفواصل به شرح فوق رعایت شود ،معمولا پس از سبز شدن احتیاج به تنک کردن نیست.
از آفات مهمی که در اغلب مناطق پیازکاری کشور به پیاز صدمات فراوانی وارد می سازد،تریپس است .این حشره بیشتر در اوایل رشد به پیاز حمله می کند .مبارزه بر علیه تریپس با سموم مالاتیون ویا دیازینون انجام می گیرد.سفیدک دروغین (Pernospora sp.)وبیماری Urocystis cepula در بعضی مناطق پیازکاری کم و بیش به محصول خسارت وارد می آمرد.لارو مینوز پیاز(dizygomyzacepa)و مگس پیاز (Phorbia antiqua)از جمله آفات دیگر این محصول هستند.
برای مصرف تازه خوری برداشت پیازها معمولا 4 تا 6 هفته بعد از کشت خرده پیاز انجام می شود.به طور کلی برداشت پیاز موقعی انجام می گیرد که حدود 50 درصد برگ های پیاز به طرف پایین خمیده و افتاده باشد. عمل برداشت پیاز در سبزیکاریهای سطوح بزرگ با ماشین های ویژه برداشت انجام می گیرد وپیاز های برداشت شده را برای خشک کردن چند روزی روی زمین قرار داده ودر صورت مساعد نبودن هوا آن را در جای خشکی به مدت 3 تا 4 روز نگهداری کرده وپس از قطع برگ ها و خشک شدن به بازار عرضه می کنند.
شرکت پیشگامان صنعت وبذر،بذر پیاز شوگان از شرکت Rossen Seedsهلند وبذر پیاز نیکو(Nikko) از شرکت تاکی ژاپن را ارائه می دهد.